Hacı Bektaş-ı velî ve Makâlâtı

Asıl adı Muhammed olan Hacı Bektaş-ı Veli, Horasan bölgesinde doğmuştur. Anadolu’nun Türkleşmesinde ve Müslümanlaşmasında önemli rolü olan bu manevi önder, Anadolu’ya geldikten sonra Sulucakarahöyük’e yerleşmiş ve orada vefat etmiştir. Hacı Bektaş-ı Veli’nin en önemli eseri Makâlât’tır. İlahî aşk, Hz. Muhammed ve ehl-i beyt sevgisi, Hz. Ali ve onun soyundan gelen temiz insanlara övgü, Yaratıcı ve yaratılanlara karşı dostluk, hoşgörü, adalet, haksızlıkla mücadele gibi birçok konuyu ele aldığı bu eserinde insanlara şöyle seslenir: “Ve yine gönül, âlemin mutlak padişahı olan Allah’ın bakış yeridir. Gönül ile Allah arasında perde yoktur. Bu durumda şimdi müminlerin gönlü Kâbe’ye benzer. Kâbe’ye varanlar ayakları ile yürürler. Gönül isteyenin yüzüstü sürünmesi gerekir. Onun için âşıklar yüzlerini yere sürerler. Ve yine Kâbe’de ihram giyerler. Hakkı batıldan ayırmak Kâbe’de ihram giymeye benzer. Yoldan taşları temizlemek Batn-ı Urana’da taş atmaya benzer. Geçmiş ömrümüz Safa’ya, kalan ömrümüz Merve’ye benzer. Pişman olmak, kalan ömrümüzü Hakk’a kullukla geçirmek Safa ile Merve arasında gidip gelmeye benzer. Af dileyerek yürümek Kâbe’yi tavaf etmeye benzer.”