Bireyin kendini keşfetmesi, öz varlığını muhafaza etmesi, geliştirmesi ve ortaya koyması elbette kıymetli bir süreçtir. Fakat bireyselleşmenin, ihtiva ettiği birtakım tehlikeleri göz ardı etmememiz gerekiyor. O her şeye rağmen içinde doğup büyüdüğü uygarlığın kültürel ve psikolojik kodlarını taşır ve bu yanıyla zaman zaman olumsuz sonuçlar doğurabilir.
Modern dönemde karşımıza çıkan bireyselleşme, ferdin gittikçe yalnızlaşmasına, toplumsal aidiyetlerden soyutlanan bir boşluğa düşmesine de sebebiyet vermektedir. İslam bir cemiyet dinidir ve bireyin bu cemiyet içinde kendini geliştirmesini, gerçekleştirmesini öngörür. Bu bakımdan modern toplumlar için gittikçe daha büyük bir tehlikeye dönüşen bireyselleşme ve yalnızlaşma girdabına karşı İslam düşüncesinde asırlardan beri var olan eczanın bugün daha önem kazandığı kanaatindeyiz.
Sağlıklı bireyselleşme, insan şahsiyetinin inkişafına imkân veren, bireyin yeryüzünde bulunuşunun gerçek anlamına muvafık düşen bir süreçtir. İnsan yeryüzünde Allah’ın halifesi olarak birtakım nimetlerle donatılmış ve sorumluluklarla mükellef tutulmuştur. Doğal olarak onun bireyselleşmesi bu merkezî hakikatle irtibatını sürdürdüğü ölçüde fıtrata uygun bir seyir izleyecektir. İslam’ın bütün emir ve yasakları kâmil bir şahsiyetin, tevhide sıkı sıkıya bağlı bir bireyin ortaya çıkmasını hedefler.
Diyanet Dergisi olarak bu ay “Bireyselleşme ve Yalnızlaşma” başlıklı bir dosyayla huzurlarınızdayız. Dosyamıza Prof. Dr. Ali Avcu, “Yalnızlaşmadan ve Yabancılaşmadan Müslüman Birey Olabilmenin İmkânı”; Prof. Dr. Erhan Tecim, “Yalnızlık Toplumuna Karşı Dayanışmacı Toplum”; Doç. Dr. Fatma Baynal, “Modern Bireyin Yarası: Kendine Yabancı, Topluma Aşina” başlıklı yazılarıyla katkıda bulundular. Bu sayıda söyleşi konuğumuz Prof. Dr. Musa Kazım Arıcan.
Bayramlar, modern bireyin yalnızlığına karşı İslam’ın içtimai panzehridir. Bu ayın sonunda Kurban Bayramı’nı idrak edeceğiz. Toplumsal bağların güçlendirilmesi, ihtiyaç sahiplerinin sevindirilmesi, büyüklerin ziyaret edilmesi gibi pek çok iyiliğe kapı aralayacak olan bayramın ümmet-i Muhammed’e ve bütün insanlığa hayırlar getirmesini Cenab-ı Mevla’dan niyaz ediyor, okurlarımızın bayramını kutluyorum.
Cafer Tayyar DOYMAZ
