Diyanet Takvimi

Edille-i Şer'iyye

Bir Hadis: Müslüman, diğer Müslümanların elinden ve dilinden selâmette olduğu (zarar görmediği) kimsedir. Mümin de halkın canları ve malları konusunda kendisinden emin oldukları kimsedir. (Tirmizî, Îmân, 12)

Abone Ol

Edille-i Şer'iyye

“Yol gösteren, doğru yola ve sonuca götüren” demek olan delil, dinin anlaşılmasında vesile; duyularla algılanmayanların bilinmesini sağlayan vasıtadır.

Şer‘î delil ile dinî hükümlerin elde edildiği tafsîlî ve icmâlî deliller anlaşılır. Tafsîlî (cüz’î deliller), meselâ domuz etinin, kendiliğinden ölen hayvanın etinin haramlığını bildiren (Mâide, 5/3) ayetler, ortak ve komşunun şüf‘a hakkından söz eden hadisler (Buhârî, Şüf’a, 1) gibi, özel bir meseleyle ilgili delillerdir.

İcmâlî deliller, dinî hükümlerin genel kaynaklarıdır. Bunlar, “edille-i erbaa” veya “edilletü’l-ahkâm” denilen kitap, sünnet, icmâ ve kıyastır. Sahâbe sözü, istihsan, istislâh gibi diğer icmâlî deliller bu dört ana delilin kapsamına dahil edilir. Söz konusu dört delil, bir bakıma bütün şer‘î delilleri temsil eder ve bütün şer‘î hükümlerin kaynağını oluşturmaktadır.

Bir konuda dinî delilin ortaya konması özellikle fıkıh alanında uzmanlık gerektirmektedir. Bu konuda yeterli bilgiye sahip olmayanların dini hükümler konusunda söz söylemesi, fetva vermesi uygun değildir.