Tasavvufî eğitim yapılan kurumlara tekke adı verilir. Tekkeler, hicrî ikinci asırda kurulmuş müesseselerdir. Tekkelerin temellerini Peygamber (sas) Efendimizin mescidinde bulmak mümkündür. Mescid-i Nebevî, Peygamber Efendimiz zamanında yalnızca namaz kılınan bir yer değildi. İbadetlerin yanı sıra eğitim öğretim faaliyetleri, devlet başkanları ile görüşmeler, çeşitli istek ve sıkıntılarını arz edilmesi gibi pek çok ihtiyacın karşılanması mescid çatısı altında gerçekleşmekteydi. Zamanla Müslümanların çoğalması ve İslam devletinin büyümesiyle mescitlerde icra edilen faaliyetlerin her biri için birer mekan tahsis edildi. Örneğin, eğitim-öğretim faaliyetleri için medreseler kuruldu. Mescid-i Nebevi'de konaklayıp eğitim gören Ashab-ı Suffe'ye ayrılan yer de tekkelerin temel oldu. Gölgelik anlamına gelen suffe, Mescid-i Nebevi'nin giriş bölümünde kimsesiz ve fakir sahabiler için ayrılan mekanın adıydı. Burada kalanlara Ashab-ı suffe adı verilmişti. Ashab-ı Suffe, vakitlerinin büyük bir bölümünü Peygamber Efendimiz'i dinleyerek geçirmekteydi. Efendimiz de onların eğitimleri ile özel olarak ilgilenmekteydi. Onlar Efendimiz'in söz ve fiillerinin yayılması hususunda da önemli bir vazife icra etmişlerdi. İlk zühd hareketleri de Ashab-ı Suffe ile başlamıştı. Bu yönüyle tasavvufun temelleri de burada atılmıştı. Sonraki asırlarda mescidin fonksiyonu tekkeler vasıtasıyla müstakil olarak devam ettirilecekti. Tıpkı Peygamber Efendimiz'in ashabını mescidinde çeşitli yönlerden eğitime tabi tuttuğu gibi sonraki asırlarda da mürşitler müritlerini tekkelerde terbiye edecekti. Tekkelerin temel fonksiyonlarına bakıldığında öncelikle bu mekanların tasavvufi eğitimin gerçekleştirildiği kurumlar olduğu görülür.

İÇİNDEKİLER:

Tasavvufun Tesir Halkası ve Tekkeler

Gölgelik anlamına gelen Suffe...

Tekkelerin temel fonksiyonları

Tekke eğitimi

Tekke mensupları

Tasavvuf büyükleri

Mutasavvıflar

----------------------------------------

Doç. Dr. Mahmud Esad Erkaya

Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Öğretim Üyesi