Ulu Camiler: Şehirlerin Ulu Mekânları
Ulu cami, İslam beldelerinde erken dönemlerde inşa edilen şehrin en büyük camisine verilen isimdir. Şehrin en kudsi mekanları olan bu camiler, aynı zamanda fethin ve özgürlüğün sembolüdür.
Genellikle bulundukları şehrin adını alan ulu camiler, “Cuma camii” ve “câmi-i kebîr” gibi isimleriyle de tanınmıştır. Ulu camilere “Cuma camii” denmesi Cuma namazının ulu camilerde kılınması sebebiyledir. Fethedilen şehirlerde önceleri orada bulunan en büyük ibadet yapısı camiye çevriliyor ve hemen ardından büyük bir cami inşa ediliyordu.
Eski Osmanlı-Türk şehirciliğinin ana prensiplerinden biri şehirlerde dinî ve ticarî merkezlerin kurulması olmuştur. Dinî merkez, erken dönemde hemen bütün şehirlerde örneklerine rastlanılan ulu camidir. Anadolunun en eski yapıları olan ulu camiler içinde en eski tarihlisi Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah’ın emriyle 1091’de yaptırılan Diyarbakır Ulu Camii’dir. Anadolu dışındaki ulu camilerin önemlileri ise bânileri ya da bulundukları şehrin adıyla anılmışlardır.
