Tezhip

İslam tezyin sanatlarından olan tezhip, kökleri çok eskiye dayanan kitap süsleme sanatıdır. Kelime anlamı “altınlama”dır. Tezhip sanatıyla uğraşanlara müzehhib/müzehhibe denir. Rumi, hatayi, penç, çintemani üslupları müzehhibin gönlünden geçerek kitapları süsler.

Tezhip motifleri diğer süsleme sanatı motiflerine göre daha küçük ve sadedir. Kur’an-ı Kerim’lerin sure başı, sayfa kenarı tezyininde, el yazması kitapların zahriye/iç kapak, serlevha/başlık, hatime/son sayfa bölümlerinde, levha, süslemelerinde görmüşsünüzdür.

Tezhipte kullanılan desenlerin, renklerin simgesel anlamları vardır. Çintemani denilen üç yuvarlak benek, Osmanlı’da gücü, saltanatı temsil eder. Dikdörtgen ve kareler dünyayı, mavi renk gökyüzünü sembolize eder. Bunların tekrar edilmesi de kâinattaki ritmi gösterir.

Sanatkâr aslını tabiattan aldığı bahar dalı, gül, lale vb. çiçeklerle kuş, ceylan, leylek vb. hayvan motiflerine kendi hayal gücünü katarak şekil verir ve kâğıdı süsler.

Editör: Mehmet Çalışkan