Devlet adamlarına siyaset sanatı hakkında bilgi vermek, devlet yönetiminde dikkat edilmesi gereken hususlara dair tavsiyelerde bulunmak amacıyla yazılan siyâsetnâmelerden en ünlüsü, Selçuklu veziri Nizamülmülk’ün “Siyâsetnâme” adlı eseridir. Selçuklu Sultanı Melikşah’ın isteği üzerine kaleme alınan eser, bazı yönleriyle diğer siyâsetnamelerden ayrılır. Nizamülmülk, eserinde yalnız öğüt ve tavsiyelerde bulunmakla kalmaz, aynı zamanda uygulanabilir teklifler de getirir. Oldukça sade ve akıcı bir üsluba sahip olan eserinde Nizamülmülk ayrıca dönemin devlet ve bürokrasi yapısını, yöneten yönetilen ilişkisini ve muhalif söylemleri de yansıtır. Eser, zamanın özelliklerini de aktarması bakımından tarihçiler ve siyaset bilimciler için hâlâ önemli bir kaynak olarak kabul edilmektedir. Nizamülmülk’ün Siyâsetnâmesi, bu özelliklerinden dolayı dikkatleri çekmiş ve üzerinde birçok çalışmalar yapılmıştır. Devletin işleyişi ve tehlike arz eden hususlarla ilgili verdiği bilgiler, bugün bile tarihi malumat olarak değerini korumaktadır. Bununla birlikte Nizamülmülk’ün Siyâsetnâmesinde yer alan genel kabule aykırı bazı bölümler eserin eleştirilmesine de neden olmuştur.

Editör: Mehmet Çalışkan