Asıl adı Numan b. Sabit olup İmâm-ı Âzam veya Ebû Hanîfe diye bilinir, (h.80/m.699) Kûfe’de doğdu. Yaşadığı devir, Emeviler ve Abbasiler zamanına isabet etmektedir. Ticaretle uğraşan, parlak bir zekâya sahipti. Vakarlı, mütevazı ve üstün anlayış sahibiydi. İtikadî esasları savunmayı gaye edindi. Hocası, Kûfe re’y ekolünün üstadı kabul edilen Hammâd b. Ebû Süleyman’dır. Mekke’de dönemin ileri gelen ilim adamlarıyla görüş ve fetvalarını tartışma imkânı buldu. Bu temasları, bilgi birikimine ve fıkhî meselelere bakış açısına katkı sağladı. İslâm’da hukukî düşüncenin ve ictihad anlayışının gelişmesini sağladı. Görüşleri, zamanla Ehl-i sünnet anlayışının şekillenmesine yardımcı oldu. Kıyas metodunu sıkça kullanan Ebû Hanîfe’nin derslerine her bölgeden öğrenciler katıldı ve etrafında geniş bir ders halkası oluştu. Ebu Yusuf, İmam Muhammed ve İmam Züfer gibi talebeler yetiştirdi. İlmi birikimi Hanefî Mezhebi, bu mezhebe mensup kişiler de Hanefî diye adlandırıldı. El-Fıkhü’l-ekber, el-Fıkhü’l-ebsat, er-Risâle, el-Vasıyye en önemli eserleridir. Bağdat’ta (h.150/m.767) 68 yaşında vefat etti, orada defnedildi.

SÖZÜN ÖZÜ

Babasına ve annesine itaatli olan, evladını da kendisine itaatli bulur. Erzurumlu İbrahim Hakkı Takdir gibi tahkir (kınama) de yerinde kullanılmalı ki, kıymetli olsun.

Cenap Şahabettin

Editör: Mehmet Çalışkan