İslam dininde bin aydan daha hayırlı kabul edilen Kadir Gecesi, Ramazan'ın 27'nci gecesi olan yarın idrak edilecek.
İslam dininde Kur'an-ı Kerim'in indirilmeye başlandığı Kadir Gecesi, "sema kapılarının açıldığı, dua ve tövbelerin kabul edildiği kutlu gece" kabul edilirken Kur'an-ı Kerim'de adı geçen tek gece olarak yer alıyor.
Kur'an-ı Kerim'de Kadir suresinde bu gece şöyle anlatılıyor:
"Şüphesiz, biz onu (Kur'an'ı) Kadir Gecesi'nde indirdik. Kadir Gecesi'nin ne olduğunu sen ne bileceksin. Kadir Gecesi bin aydan daha hayırlıdır. Melekler ve Ruh (Cebrail) o gecede, Rablerinin izniyle her türlü iş için iner de iner. O gece, tan yerinin ağarmasına kadar bir esenliktir."
Camilerin listesi Diyanet'in sitesinde
Diyanet İşleri Başkanlığı Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Kadir Gecesi dolayısıyla çeşitli etkinlikler düzenleyecek. Vatandaşların bu kutlu geceyi ifa edebilmesi amacıyla Türkiye genelinde 38 bin 690 cami, sabaha kadar açık bırakılacak.
Buna göre, ülke genelinde Kadir Gecesi sabaha kadar açık kalacak cami sayısı bakımından ilk üç sırada 1571 ile Antalya, 1275 ile Şanlıurfa ve 1222 ile Ankara yer aldı.
Diğer illerde ise başta merkez camiler olmak üzere İstanbul'da 1210, Ordu'da 1007, Diyarbakır'da ise 1206 cami, Kadir Gecesi sabaha kadar açık tutulacak.
Ayrıca Kadir Gecesi'nde Beştepe Millet Camii'nde Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Türk Din Musikisi Korosu ve dünyaca ünlü hafızların yer alacağı program düzenlenecek.
Vatandaşlar, Kadir Gecesi sabaha kadar açık camilerin listesine, Diyanet İşleri Başkanlığının ramazan ayı için hazırladığı "ramazan.diyanet.gov.tr" internet adresinden ulaşabilecek.
Kur'an-ı Kerim inmeye başladı
Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu Üyesi Prof. Dr. Kaşif Hamdi Okur, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kadir Gecesi'nde Hz. Muhammed'e peygamberliğin tebliğ edildiğini ve Kur'an-ı Kerim'in inmeye başladığını belirtti.
Ramazanın her gecesinin Kadir Gecesi niyetiyle ihya edilmesi ve insanların ibadete teşvik edilmesi amacıyla bu gecenin, ramazanın kaçıncı günü olduğunun özel olarak söylenmediğini vurgulayan Okur, şunları kaydetti:
"Sevgili Peygamberimizin, bunun ramazanın son 10 gününde ve son 10 gününün tek sayılı gecelerinde aranmasını ifade eden beyanlarından hareketle İslam alimleri bazı ihtimaller üzerinde durmuşlar. 27'nci gecenin Kadir Gecesi olma ihtimali daha yüksek kabul edilmiştir ama burada yüzde 100 bir kesinlik yok. Bunun gerekçesi de ramazanda çok daha fazla geceyi bu niyetle ihya etmeye çalışmak ve buna teşvik etmek."
Okur, Kadir Gecesi'nde sabahın ilk ışıklarına kadar Cebrail Aleyhisselam başta olmak üzere, meleklerin yeryüzüne inip insanlara dua ettiğini aktararak bu ve diğer mübarek gecelere dair özel bir ibadet şeklinin olmadığını kaydetti.
Nafile ibadetler ihtiyaca göre şekillenir
Bu geceye yönelik özel bir ibadet olmamasının sebebini ise nafile ibadetlerin, insanın ihtiyacına göre şekillenmesi olarak değerlendiren Okur, şöyle devam etti:
"Mesela bir insan Kur'an-ı Kerim okumaktan daha feyiz alabilir. Bir başkası o gece nafile namaz kılmaktan feyiz alabilir. Öncelikle tavsiyemiz mümkün mertebe yatsı, teravih ve o gece sabah namazını cemaatle eda etmek. Çünkü Efendimizin hadisinde 'Yatsı namazını cemaatle eda eden gecenin yarısını, aynı gün sabah namazını da cemaatle eda eden diğer yarısını ibadetle geçirmiş gibidir.' diyor. Bu, sahih sünnetin verdiği veriler."
Okur, vatandaşların Kadir Gecesi'nde kaza namazı kılabileceğini, Kur'an-ı Kerim, Hz. Muhammed'in hadisleri ve hayatıyla ilgili kitapları okuyup Allah'ı zikredebileceğini ifade ederek, "Önemli olan bu geceyi ibadetle geçirmeye gayret etmek. Bunun için de çok çeşitli imkanlar mevcut. 38 bin 690 camimiz Kadir Gecesi'nde sabah namazına kadar ibadet için açık olacak. Dolayısıyla vatandaşlarımız da bu camilerimizi şenlendirebilirler. Böylece ülke olarak bu geceyi ibadetle ihya etme gayreti içerisinde oluruz." dedi.
Kadir Gecesi'nin tayini hakkındaki rivayetler nasıl anlaşılmalıdır?
Kadir Gecesi Kur’an’da belirtildiğine göre içerisinde Kadir Gecesi bulunmayan bin aydan daha hayırlıdır. Kur’an, ramazan ayında (Bakara, 2/185) ve bu gecede indirilmiştir (Kadr, 97/1). Kadir Gecesi'nin ramazan ayında olduğu kesindir. Ancak hangi güne tekabül ettiği konusunda farklı rivayetler vardır.
Zirr b. Hubeyş anlatıyor: “Ubey b. Ka’b’a; (r.a.) İbn Mes’ud’un, (r.a.) ‘Senenin bütün gecelerini ihya eden kimse Kadir Gecesine tesadüf edebilir.’ sözünü hatırlattığımda, bana şu cevabı verdi: ‘Kendisinden başka ilah olmayan Yüce Allah’a yemin olsun ki Kadir Gecesi ramazan ayındadır.
Kadir Gecesi; Resulüllah’ın (s.a.s.) bize namaz kılmamızı emir buyurduğu gecedir. O da Ramazan’ın 27. gününün gecesidir. O gecenin alameti, o gecenin sabahında güneşin beyaz ve ışınları gözü almayacak şekilde doğmasıdır.’” (Müslim, Salâtü’l-Müsâfirîn, 179)
Abdullah b. Ömer’den gelen bir rivayette Hz. Peygamber (s.a.s.), “Kadir Gecesi'ni aramak isteyen 27. gecede arasın.” (Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, VIII, 426) buyurmuş, böylece 27. geceyi ibadet ve zikirle uyanık olarak geçirmemizi tavsiye etmiştir. Kadir Gecesi'nin Ramazan ayının 27. gecesinde olduğu (Müslim, Salâtü’l-Müsâfirîn, 179-180) genel kabul görmüş olmakla birlikte, ramazanın son on gününün tek gecelerinde (Müslim, Sıyâm, 207) veya son yedi gecesinde aranması ile ilgili farklı rivayetler de vardır (Müslim, Sıyâm, 05-206). Dolayısıyla ramazanın son gecelerini Kadir Gecesi'ymiş gibi değerlendirmek gerekir.
Kadir Gecesi'nin kesin olarak belirlenmemesinin hikmeti nedir?
Kadir Gecesi'nin kesin olarak belirlenmemesinin hikmeti üzerinde duran âlimler, bu durumun gecenin feyzinden istifade etmek için daha uygun olduğunu söylemişlerdir. Zira Kadir Gecesi'nin bildirilmesi halinde müslümanlar sadece o geceyi ihya etmekle yetinebilirlerdi. Halbuki kısmî belirsizlik sayesinde müminlerin Kadir Gecesi ümidiyle bütün ramazan gecelerini ibadet şuuru içerisinde geçirmeleri söz konusudur. Ayrıca Kadir Gecesi'nin bildirilmemesi yoluyla müslümanların bilerek ona saygısızlık göstermeleri veya tâzimde aşırıya kaçmaları önlenmiş olur (Zemahşerî, IV, 273; Fahreddin er-Râzî, XXXII, 28-29).
Kadir Gecesi neler yapılmalıdır?
Bir hadiste inanarak ve mükâfatını Allah’tan bekleyerek Kadir Gecesi'ni ihyâ edenlerin geçmiş günahlarının affedileceği müjdelenmiştir (Buhârî, “Fażlu leyleti’l-Ḳadr”, 1; Müslim, “Ṣalâtü’l-müsâfirîn”, 175-176). Ramazanın son on gününe girildiğinde Hz. Peygamber dünyevî işlerden uzaklaşıp i‘tikâfa çekilir, geceleri daha çok ibadet ve tefekkürle geçirdiği gibi ailesini de uyanık tutardı (Buhârî, “Fażlu leyleti’l-Ḳadr”, 5; “İʿtikâf”, 1; Müslim, “İʿtikâf”, 1-5; Tirmizî, “Ṣavm”, 73).
Kadir Gecesi hangi dualar yapılmalıdır?
Bir hadiste Resûl-i Ekrem’in Kadir Gecesi'nde, “Allahım! Sen affedicisin, affı seversin, beni de affet!” şeklinde dua edilmesini tavsiye ettiği belirtilir (Tirmizî, “Daʿavât”, 84; İbn Mâce, “Duʿâʾ”, 5). Bu sebeple müslümanlar, ramazan ayının son on gecesini ve özellikle âlimlerin çoğunluğunun işaret ettiği 27. geceyi, kulluk bilinci içinde ibadet ederek ve geçmişte yaptıkları hataları bir daha tekrarlamamaya kesin karar vererek geçirmeye özen gösterirler.
Kadir Gecesi 2019 ne zaman ve hangi gün idrak edilecek?
Yukarıdaki bilgiler ışığında bu sene (2019) Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından Kadir gecesi, 31 Mayıs 2019 Cuma gününü 1 Haziran 2019 Cumartesi'ye bağlayan gece olarak belirlendi.
Kadir suresi
اِنَّٓا اَنْزَلْنَاهُ ف۪ي لَيْلَةِ الْقَدْرِۚ ﴿١﴾ وَمَٓا اَدْرٰيكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِۜ ﴿٢﴾ لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ اَلْفِ شَهْرٍۜ ﴿٣﴾ تَنَزَّلُ الْمَلٰٓئِكَةُ وَالرُّوحُ ف۪يهَا بِاِذْنِ رَبِّهِمْۚ مِنْ كُلِّ اَمْرٍۙۛ ﴿٤﴾ سَلَامٌ۠ۛ هِيَ حَتّٰى مَطْلَعِ الْفَجْرِ ﴿٥﴾
Kadir suresinin anlamı
Şüphesiz, biz onu (Kur'an'ı) Kadir Gecesi'nde indirdik. (1) Kadir Gecesi'nin ne olduğunu sen ne bileceksin! (2) Kadir Gecesi bin aydan daha hayırlıdır. (3) Melekler ve Ruh (Cebrail) o gecede, Rablerinin izniyle her türlü iş için iner de iner. (4) O gece, tan yerinin ağarmasına kadar bir esenliktir. (5)
Kadir suresinin tefsiri
Kadr kelimesi sözlükte “güç, hüküm, değer, şeref” gibi anlamlara gelir. Özellikle Kur’an’ın bu gecede indirilmesinin geceyi şereflendirdiğini ve kadrini yücelttiğini ifade etmek üzere ona bu isim verilmiştir. Bu sûre inmeden önce gecenin böyle bir ismi yoktu. Duhân suresinde, “Biz onu mübarek bir gecede indirdik.” (44/3) buyurularak bu gecenin bereketli, hayırlı, uğurlu, önemli ve kutsal bir gece olduğu açıkça ifade edilmiştir. Surenin ilk âyetinde Kur’an’ın bu gecede, Bakara suresinde de (2/185) ramazan ayında indirildiği belirtilmiştir. Buna göre Kadir Gecesi'nin ramazan ayı içerisinde olduğu açıktır; ramazanın hangi gecesine denk geldiği konusunda farklı görüşler vardır. Bununla birlikte, Buhârî ve Müslim’in kaydettiği, Hz. Âişe’ye isnad edilen ve Alak suresinde naklettimiz bir hadiste Hz. Peygamber’e ilk vahyin Ramazan’ın 27. gecesinde geldiği bildirilmiş; bu sebeple Kadir Gecesi'nin Ramazan’ın 27. gecesi olduğu yönünde genel bir kanaat oluşmuştur. Bazı rivayetlere göre Kur’an bu ayın son on günü içinde inmeye başlamıştır (Kurtubî, XVI, 124). Kadir Gecesi'nin kesin olarak bildirilmemesi, insanların o gecede kazanacakları sevaplara güvenip diğer zamanlarda kulluk görevlerini ihmal etmelerini önlemek gibi bazı sebep ve hikmetlerle açıklanmıştır.
Müfessirler, “Biz onu Kadir Gecesi'nde indirdik.” diye çevirdiğimiz 1. ayetteki “o” zamiriyle Kur’an’ın kastedildiği konusunda ittifak etmişlerdir (bk. Taberî, XXX, 166; Râzî, XXXII, 27; Şevkânî, V, 554). Kur’an’ın, zamirle anlaşılacak derecede apaçık bilinen, tanınan, şanı yüce bir kitap olduğunu göstermek için adının açıkça anılmadığı belirtilir. “Biz onu indirdik.” ifadesinden, “tamamını indirdik” veya “indirmeye başladık” mânaları anlaşılabilir. Âlimlerin çoğu, âyette “peyderpey indirdik” anlamındaki nezzelnâ yerine “indirdik” anlamındaki enzelnâ fiilinin kullanılmasını gerekçe göstererek burada Kur’an’ın tamamının ulûhiyyet makamından dünya semasına indirilmesinin söz konusu edildiğini ileri sürmüşlerdir. Bazı âlimler ise bu âyetle doğrudan Hz. Peygamber’e gelen Alak suresinin ilk âyetlerinin kastedildiği kanaatindedirler. Her iki yoruma göre de söz konusu zaman diliminin Kur’ân-ı Kerîm’in indirilişine sahne olduğu ve bu olayla büyük bir değer kazandığı için bu surede ona “leyletü’l-Kadr” denilmiştir (M. Sait Özervarlı, “Kadr suresi”, DİA, XXIV, 140-141).
“Bilir misin nedir Kadir Gecesi?” meâlindeki 2. âyete cevap veren sonraki âyetlerde onun tarihinin açıklanması yerine bu gecenin önemi, insanlar için hayır ve bereketi üzerinde durulmuştur. Duhân sûresinde de Kur’an’ın “mübarek bir gecede” indirildiği belirtilerek hüküm ve hikmet içeren bütün işlerin bu gecede ayrıldığı, belirlendiği ifade edilir (Duhân44/3-4).
Müfessirlerin bir kısmı, Kadir Gecesi'nin bin aydan hayırlı olduğunu bildiren 3. âyeti hakiki mânasında anlayarak bu gecede yapılan ibadet ve hayırların, içinde Kadir Gecesi'nin bulunmadığı tam bin ayda yapılanlardan daha çok sevap getireceğini belirtirler. Başka bir yoruma göre buradaki bin sayısı çokluktan kinayedir. Nitekim birçok dilde olduğu gibi Arapça’da da bin rakamı büyük bir sayı söyleyerek çokluğu anlatmak için kullanılmaktadır. Şu halde bu âyette Kadir Gecesi'nde yapılan ibadet ve iyiliklerin diğer bütün zamanlarda yapılanlardan daha çok sevap getireceği ifade edilmiş olmaktadır (Şevkânî, V, 555; İbn Âşûr, XXX, 459).
Burada Kadir Gecesi'nin bin aydan hayırlı oluşunun başka bazı sebepleri açıklanmaktadır. Bu gece Allah Teâlâ’nın vereceği görevleri üstlenmek üzere melekler ve ruh yeryüzüne inerler. Müfessirlerin çoğunluğuna göre 4. âyetteki “ruh”tan maksat Cebrâil’dir (krş. Şuarâ 26/193-194). Cebrâil meleklerden biri olmakla birlikte makamının yüksekliğini ve şanının yüceliğini göstermek üzere ayrıca zikredilmiştir. Ruha “meleklerin ileri gelenleri, meleklerin dışında Allah’ın görünmez ordularından bir ordu, rahmet” vb. mânalar verenler de vardır (Râzî, XXXII, 34; Şevkânî, V, 555). 5. âyette bu gecenin esenlik ve mutluluk gecesi olduğu ifade edilmiştir. Zira melekler gecenin başından itibaren tan yeri ağarıncaya kadar gruplar halinde inerek müminlere selâm verirler. Bu durum gecenin karanlığı çekilinceye kadar devam eder. Kadir Gecesi'nde Allah Teâlâ rahmân ismiyle tecelli etmekte, –Duhân sûresinin 4-6. âyetlerinden de anlaşıldığı üzere– bu tecelli en az bir yıl boyunca genel esenliğin devamını sağlamakta, düzeni ve dengeyi korumaktadır. Bu sebeple ramazanın son on gününe girildiğinde Hz. Peygamber dünyevî işlerden uzaklaşıp mescidde itikâfa çekilir, vaktini daha çok ibadet ve tefekkürle geçirirdi (Buhârî, “İ‘tikâf”, 1; Müslim, “İ‘tikâf”, 1-5). Dolayısıyla müminler de Kadir Gecesi'ni ibadetle ve dualarla ihya etmelidirler. Hz. Âişe bu gecenin nasıl ihya edileceğini Hz. Peygamber’e sormuş, o da “Allahım! Sen affedicisin, affı seversin, beni affet! de” şeklinde cevap vermiştir (Tirmizî, “Da‘avât”, 84; İbn Mâce, “Duâ”, 5).
Kadir Gecesi, “kandil geceleri” denilen ve zamanla İslam kültür tarihinde kutsallığına inanılıp çeşitli ibadetlerle ihya edilen, hatta merasimlerle kutlanan gecelerden biri ve en önemlisidir (geniş bilgi için bk. Halit Ünal, “Berat Gecesi”, DİA, V, 475-476; M. Sait Özervarlı-Mustafa Uzun, “Kadir Gecesi”, a.g.e., XXIV, 124-127; Nebi Bozkurt, “Kandil”, a.g.e., XXIV, 300-301).
