Beyin Geliştirme Üzerine 12 Yöntem İnsanın dünyevi ve uhrevi yaşamını olumlu veya olumsuz en fazla etkileme potansiyeline sahip olan şeylerden biri biyolojik ve psikolojik boyutuyla insan beyindir. İnsan, dünyevi-uhrevi sorumluluklarını beynin yetileriyle edindiği bilgi, inanç, düşünce, duygu ve değer dünyasıyla yerine getirmeye çalışır. Dolayısıyla beyin ile ilgili detaylı bilgilere her insanın özellikle de uzun gayretlerle elde ettikleri bilgileriyle ilim ehli kişilerin sahip olması, kazanımları ile büyük faydalar üretebilmeleri için çok önemlidir. Çünkü sadece beyni gelişmiş olanlar, var olan bilgi ve becerilerini daha aktif olarak kullanır ve en yüksek faydaları elde edebilir. Beyinleri gelişmiş ve güçlü olan kişi veya topluluklar diğer insan ve toplulukları etkiler, evirir, çevirir, yönlendirir.
İşte bu kadar önemli olan beynimizi dolayısıyla düşünce ve duygularımızı doğru yönetebilmek ve eldeki kazanımlardan daha fazla fayda üretebilesi adına çok faydalı olabileceğini düşündüğümüz bazı bilgi ve önerileri bu yazımızda sizlerle paylaşmaya çalışacağız:
1- Zihinsel Hafızayı sürekli ve etkin kullanmak: Beynin sağlıklı kalabilmesi için, sadece çocuklukta ve gençlikte değil, sürekli yeni bilgi edinimine, ezber yapmaya ihtiyacı vardır. İbn-i Haldun, “İnsan beyni değirmen taşına benzer, içine yeni bir şeyler atmazsanız kendi kendini öğütür” sözüyle insanların sadece çocukluklarında ve gençliklerinde değil hayat boyu yeni şeyler öğrenmek zorunda olduğunu belirtir. Ayrıca her yaşta edinilecek yeni bilgiler kadar yeni edinilecek becerilerde beyni olumlu etkiler
2- Düşünce-Duygu Yönetimi: Çoğunlukla insanların kalp ile bağdaştırdığı hislerin saklandığı merkez de beyindir. Duygular, sevinçler, motivasyonlar, umutlar, korkular, heyecanlar beyni etkiler. Hayat tecrübelerinize bağlı olarak oluşturduğunuz düşünce ve yargılar ile korktuğunuz nesne veya olayları yine beyninizin size yolladığı sinyallerle belirlersiniz. Bu sinyalleri düşünce gücü ile yönetmek insanın kendi elindedir. Her insanın günlük düşüncelerinin en az yüzde 70’i olumlu olmalıdır. İnsanların olumsuz düşünce içerisinde uzun süre kalarak olumsuz duygularını harekete geçirmesi ve bu duyguların insanı etkisi altına alması beyni olumsuz etkiler.
3- Bilgi-Zekâ ilişkisi: Farklı bilimsel alanlarda edinilen bilgiler aklın ve zekânın gelişmesine ve keskinleşmesine olumlu katkıda bulunur. Tarihimizde ki hayatları yüz yıllar sonra bile hayatlarımızı etkileyen gurur duyduğumuz önemli isimlerin sahip olduğu bilgi alanlarına baktığımızda dini ilimlerinin yanında matematik, astronomi, geometri, mühendislik, tıp gibi çok farklı alanlarda üst düzey bilgilerinin olduğunu müşahede etmekteyiz. İslam dünyasının yeniden güçlü dönemlerine dönebilmesi için Müslümanların güçlü oldukları dönemlerde ki ilim adamlarının ilmi çeşitliliğini ve yetişme tarzlarını yeniden incelemek ve günümüz şartlarına uyarlamak beyinleri geliştirecek çok önemli bir eylem olacaktır.
4- Biyolojik açıdan güçlendirmek: Beyni olumlu veya olumsuz etkileyebilecek bazı hastalıklar ve vitaminler bulunmaktadır. Yüksek derecede tansiyon, şeker, damar hastalıkları beyni olumsuz etkileyebilmektedir. Ayrıca insanların uyku düzensizliği, fiziksel, zihinsel, ruhsal ve sosyal açıdan yaşayabileceği büyük sıkıntılar da beyni olumsuz etkiler. Ayrıca omega-3, B1-b6-b9-b12, C vitamini, magnezyum, D vitamini, E vitamini, çinko gibi vitaminlerde de olabilecek dengesizlikler de beyni ciddi derece de etkileyebilir.
5- Bedensel Hareket: Beynin verimli çalışması akıl yeteneğinin aktif ve doğru kullanılması açısından çok önemlidir. Beynin verimli çalışması için beden hareketleri çok önemlidir. İnsanda bulunan enerjinin kullanımı beyin ve beden arasında dengede olmalıdır. Eğer enerjinin çoğunluğu tek taraflı olarak beyin veya beden tarafından uzun süre kullanılırsa denge bozulur. Bu durum bedeni idare eden beynin yavaşlaması veya aşırı hızlanması sonucu işlevlerini dengeli yerine getirememesi durumunu ortaya çıkarır. Aynı zamanda uzun süre beyin-beden arasında ki dengesiz enerji kullanımı beyinde sinirsel ve tepkisel durumlar ortaya çıkararak psikolojiyi olumsuz etkiler.
6- Oksijen ve Diyafram ilişkisi: Beynin sürekli aktif çalışabilmesi için oksijen çok önemlidir. Oksijen aynı zamanda bedendeki kan dolaşımını sağlayan ana güçtür. İnsan vücuduna giren oksijeni beden içindeki azalara paylaştırma ve ihtiyaca göre dağıtma görevi diyaframdadır. Dolayısıyla diyafram kasının verimli çalışması beyin ve beden sağlığı açısından çok önemlidir. Oksijen beden veya beyinde yetersiz olduğunda birçok problem ortaya çıkar. Örneğin: insan heyecanlandığında nefes alış-verişi sıklaşır ve kısa nefesler yeterli oksijeni diyaframa ulaştıramaz. Bu durum da diyafram yeterli çalışamadığı için beyne ihtiyacı olan oksijen ulaşmaz ve insanlar en iyi bildikleri şeyleri bile hatırlayamaz ve kullanamaz hale gelebilirler.
7- Yeni bir Dil Öğrenmek: Her dilin kendi içerinde o dile özel farklı bir bakış açısı, farklı bir mantığı vardır. Dil öğreniminin hem yoğunlaşma becerisi hem de yeni bilgi, kültür, beceri edinimi gerektirmesi sebebiyle beyin gücünü artırır. Dolayısıyla yeni bir dil öğrenmek hafızayı, mantığı, bakış açısını dolayısıyla aklı geliştirir, beynin verimini artırır.
8- Kanaatkâr olmak: Beyni en fazla olumsuz etkileyen duygulardan biri hırs ve kıskançlıktır. Dünya malında kendinden daha aşağıda olana bakarak şükretmek, ilim ve kültür alanında kendinden daha iyi olana bakarak imrenmek, örnek almak tavsiye edilmektedir. Kanaat en büyük zenginlik aynı zamanda huzur kaynağıdır. Huzur ve sükûnet beyni ve aklı en fazla olumlu etkileyen, geliştiren duygulardandır.
9- Sosyal Zekâ: İnsanlarda çok farklı zekâ çeşitleri bulunmaktadır. Zekâ çeşitleri arasında insanı günlük hayat içerisinde en fazla etkileyen ise sosyal zekâdır. Sosyal Zekâ: İnsanların bildiklerini yorumlayabilme, var olan ihtiyaçları fark edebilme, becerilerini aktif edebilme ve farklı statülerde ki insanlarla doğru iletişim kurabilme anlamında çok önemlidir. Sosyal zekâ, insanın yaşadığı sosyal ortamların çeşitlenmesi ve iletişim çabasında yoğunlaşmasıyla gelişir. Sosyal zekâ insanlarda doğuştan gelişmiş halde bulunmaz. Sosyal zekânın güçlü olması, insanların beyin gelişimine olumlu katkıda bulunur.
10- Yazmak: Yazmak beyin gelişimi açısından çok önemlidir. Yazmaya niyetlenen insanın beyni daha fazla aktif hale geçerek çevrede olup biteni duyular vasıtasıyla dikkatle takip eder ve hafızaya almaya başlar. Bu durum aklın daha fazla veriye sahip olmasına dolayısıyla daha geniş düşünerek daha fazla verimli çalışmasına destek olur. Yazmaya niyetlenen insanın nitelikli okumalar yapması ve nitelikli yazılar yazmaya çalışması uzun vadede insana çok büyük faydalar kazandırır ve beyni geliştirir.
11- Planlı olmak: Beyin gelişimi açısından planlı olmak olmazsa olmaz bir düsturdur. İnsanlar aniden yola çıkmaları gereken bir durumla karşı karşıya geldiklerinde nasıl ki hiçbir hazırlıkları olmadığı için zorlanacaksa aynı şekilde beyinde böyledir. Eğer ne zaman ne yapacağını önceden bilirse kendisini hazırlar, enerjisini ona göre ayarlar. Plansız gerçekleşen çalışma ve yoğunlaşma çabalarında beyin gerekli hazırlıkları yapamadığı için yeterli faydayı sağlayamaz ve beklenen başarıyı ortaya koyamaz. Böyle bir durum beynin dengesiz güç harcamasına sebep olacağı için zarar görür ve olumsuz etkilenir.
12- Sanatsal güzelliklere ilgili olmak: Beyin ne kadar farklı şeylerle düzenli ilgilenirse o kadar çok rahat eder. Özellikle de sanatsal faaliyetler beynin sistemli bir ritim oluşturması açısından gelişimine çok büyük katkı sağlar. Bu gelişim akıl yeteneğinin olaylara daha geniş açılardan bakmasına imkân vererek daha fazla verimli olmasına destek sağlar. Bu durum aklın daha nitelikli düşünce ve duygular üreterek beynin gelişmesine katkıda bulunur. İnsan beyninde biyolojik ve psikolojik açıdan herhangi bir olumsuzluk, hastalık ortaya çıktığı takdirde bu durum aklı-düşünceyi ciddi derecede olumsuz etkilemekte, bazen aklı zayıflatmakta veya yanlış mantık yürüterek olumsuz çalışmasına sebep olabilmektedir. Beyinde var olan kazanımların ortak bir faydaya dönüşebilmesi için beynin doğru, iyi niyetli bir şekilde çalıştırılması gerekir. Aklın beyinde bulunan bilgi ve tecrübeleri doğru kullanarak faydalı yeni fikir-beceriler ortaya çıkarması ancak iyi niyetli ve verimli bir çalışma ile mümkün olabilecektir.
Her insanın iyi niyetle Allah’ın bahşetmiş olduğu beyin nimetini ve akıl-zihin hazinesini en verimli şekilde değerlendirmesi, tüm İslam âlemi ve insanlık adına faydalı kullanabilmesi dileğiyle kalınız sağlıcakla…
