Mahir KILINÇ
Bu isimlerden biri de Osmanlı’nın son dönem âlimlerinden Babanzâde Ahmed Naim’dir. Mehmet Akif Ersoy’un yakın arkadaşı olan, secdede biten bir ömrün sahibi bu muttaki insan; müderris, mütercim ve önemli bir fikir adamıdır. Babanzâde Ahmed Naim’in yaşam hikâyesinin, mücadelelerinin, fikirlerinin ve eserlerinin bilinmesi; tarih, kültür ve medeniyetimizin bilinmesine ışık tutacaktır. Diyanet İşleri Başkanlığının da bu amaçları güderek hazırladığı “İz Bırakanlar” adlı biyografi serisinden bir eserdir Babanzâde Ahmed Naim.
Hüseyin Hansu’nun titiz araştırmaları sonucu ortaya çıkan ve kapsamlı bir biyografi niteliğindeki bu eser, Ahmed Naim’in hayatının, ilmî kişiliğinin, düşünce dünyasının, eserlerinin, kendisine yöneltilen eleştirilerin ele alındığı yedi bölümden oluşmaktadır.
Yazar, Ahmed Naim’in hayatının yer aldığı birinci bölümde: Osmanlı Devleti’ne birçok ilim, sanat ve devlet adamı yetiştiren Babanzâde ailesinden, Meşrutiyet ve Cumhuriyet Dönemi’nde kültür ve bürokrasi hayatında etkin görevlerde bulunmuş kardeşlerinden bahseder. Sebilürreşad ve Sırat-ı Müstakim dergileriyle başlayan yazarlık dönemini, Hariciye Maarif Bakanlıklarının çeşitli kademelerindeki 39 yıl 9 ay 2 günlük memuriyet hayatını detaylı bir şekilde anlatır. Hüseyin Hansu, bu bölümde Ahmed Naim’in hayatında bir şekilde bulunmuş dönemin önemli kişilerinin sözlerinden onun fiziki ve ahlaki yapısını; dost ve arkadaşlarını özellikle de Akif’le olan arkadaşlıklarını; sıkça görüştüğü bazı ilim adamlarını, meslektaşlarından ve öğrencilerinden bazılarını, onlarla geçen hatıralarını anlatır. Yazar, Ahmed Naim’in ilmî kişiliğinin serencamına yönelik ikinci bölümde ise Arapça, Farsça, Fransızcaya hakim olan Babanzâde Ahmed Naim’in, memuriyet hayatındaki mütercimliğinin yanı sıra Buhari Muhtasarı Tecrid-i Sarih tercümesi, Felsefe Terimleri, Sanat Terimleri, Mebadi-i Felsefeden İlmü’n-Nefs tercümeleri ve makale tercümelerinden söz etmiştir.
Hüseyin Hansu, üçüncü bölümde Ahmed Naim’in mektep-medrese, doğu-batı, felsefe-din, iman-bilim çatışmalarının çok sert yaşandığı bir dönemde hepsini mezcetmeyi başarmış düşünce dünyasını bize sunar.
Yazar, kitabın dördüncü bölümünde, Ahmed Naim’in hayatı boyunca maruz kaldığı haksızlıkları, dünya görüşüne ve hadisçiliğine yönelik eleştirileri anlatır; beşinci bölümünde, dinî, siyasi, felsefi telif ve tercüme kitap ve makalelerine; altıncı bölümde Babanzâde Ahmed Naim’e ve yaşadığı döneme yönelik eser ve makalelere; son bölüm olarak karşımıza çıkan Ekler kısmında ise Babanzâde ile ilgili bir manzumeye ve Babanzâde’nin yazılarından seçmelere yer vermiştir.
