Esma Türkseven
Beyni Büyük Olan Daha mı Zekidir
Önemli olan, beynin bölgelerinin dağılımı, birbirlerine göreli oranları (kısmi oranları) ve birbirleriyle olan etkileşimleridir. Örneğin insan beyni, ortalama 1.400 g iken Albert Einstein’ın beyni 1.230 g’dır. Ancak onu farklı kılan, analitik zekâsını destekleyen bazı beyin bölgelerinin, genel beyin hacmine oranının daha büyük olmasıdır. Buna karşılık, beyninin bazı bölgeleri, genel ortalamaya göre daha küçüktür. Yani Einstein, bazı beyin bölgelerinden kazanırken, bazılarından yitirmiştir. Hatta yitirdiği hacim, kazandığına göre birazcık daha fazla olduğu için beyni, ortalamadan kısmen küçüktür. Beyindeki her bir bölgenin işlevi farklıdır. Beyin, sınırsız büyüyebilen bir organ değildir. Beyindeki her büyüme, bazı diğer bölgelerde küçülmelere sebep olabilir. Bu da Einstein'ın mantık açısından çok güçlü (sol beyin daha özelleşmiş), duygusal açılardan ise daha sıradan olmasına sebep olmuştur.
Kiralık Kasaların Atası: Bedesten
Doğu şehirlerinde kapalı manifaturacılar bedesten olarak adlandırılırdı. Bedesten adı, “bezzazistan”dan (bezzaz/manifaturacı) gelmekteydi. O devrin kıymetli eşyası kumaştı. Sonraları birçok kıymetli şey burada alınıp satılır oldu. Bedestenler; 6 metre kalınlıkta taş duvarlı, kalın kubbeli, dört tarafı demir kapılı, mahfuz binalardı. Bu sebeple, içindeki kasa ve ambarlarda para ve kıymetli eşya saklanırdı. Bedesten aynı zamanda şehrin kiralık kasalarıydı. Halk ve esnaf, kıymetli eşyalarını az bir ücretle bedestenlerde muhafaza ederdi. Yer altında, kasaların korunması için bölmeler, dört tarafı demir kapılı mahzenler, dükkânların altında da sandıklar vardı. Bedestenin hükümetçe tayin edilmiş, 12 kişiden oluşan bir muhafaza teşkilâtı vardı. Akşam olup herkes gittikten ve kapılar kapandıktan sonra nöbetçi bölükbaşı ve yamağı tarafından bedestenin içi güzelce aranırdı. Daha sonra bu muhafızlar sabaha kadar nöbet mahallinde beklerlerdi.
Verniks Kazeoza
Bebekler neden cildinde beyaz bir tabaka ile doğar, hiç merak ettiniz mi? Birçoğumuz belki de kir olduğunu düşünerek bebeği hemen yıkamak istemişizdir. Oysa verniks kazeoza denilen bu tabaka, bebeği anne karnından ilk banyosuna kadar koruyan bir kalkan niteliğinde.
Verniks, gebeliğin son üç ayında oluşmaya başlar. İçeriğinde bağışıklığı destekleyen yaklaşık kırk protein maddesi bulunur. Bu protein maddelerinin yarısı sadece vernikse özeldir, başka hiçbir şeyde bulunmaz. Ayrıca içinde bulunan bazı proteinler, mikropları yok edici özelliktedir. Verniks tabakası, anne karnındaki sıcaklık ile doğumhanedeki sıcaklık arasındaki farka bebeğin uyumunu kolaylaştırır ve ısı şokunun neden olabileceği bazı rahatsızlıklara karşı bebeği korur.
Verniksin vücut tarafından emilmesi için en az altı saat gereklidir. Bu nedenle Dünya Sağlık Örgütü (WHO), yenidoğan bebeğin ilk altı saat içerisinde yıkanmaması gerektiğini savunur.
Nurettin Topçu vefat etti. (01 Temmuz 1975)
Fatih Sultan Mehmet köprüsü açıldı. (03 Temmuz 1988)
Türk Dil Kurumu kuruldu. (12 Temmuz 1932)
TÜBİTAK kuruldu. (17 Temmuz 1963)
Diyanet TV yayın hayatına başladı. (19 Temmuz 2012)
Virüsler neden antibiyotiklerden etkilenmez?
Antibiyotiklerden bazıları bakterilerin hücre duvarını parçalayarak bakterileri yok eder, bazıları ise bakterilerin eşlemesini ve protein sentezini engelleyerek çoğalmalarını önler. Virüslerde ise hücre duvarı yoktur, DNA ve protein sentezi mekanizmaları da bakterilerden farklıdır. Bu nedenle virüsler antibiyotiklerden etkilenmez.
Yağmur sonrası oluşan toprak kokusunun kaynağı
Yağmurdan sonraki toprak kokusunun kaynağı, topraktaki aktinomiset adlı bakterilerdir. Bu bakteriler, toprak nemliyken gelişir, toprak kuruduğunda sporlar üreterek çoğalmaya başlar. Topraktaki bu sporlar, yağmur damlalarının etkisiyle havalanır. Yağmur durduktan sonra ortamdaki nemli
hava sporları oradan oraya taşıyarak burnumuza ulaştırır.
Sağlık Tesislerine "Mükemmeliyet Merkezleri" Geliyor
Türkiye'de, insan gücü kapasitesi, sağlık teknolojileri profili ve fiziki altyapısına uygun olan sağlık tesisleri, “mükemmeliyet merkezi” olarak tanımlanacak. Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan genelgeye göre bu merkezler, ileri uzmanlık ve yüksek teknoloji gerektiren hastalıklarda, dünyadaki en güncel tedavi seçeneklerinin uygulanabildiği merkezler olacak. Genelge kapsamında, mükemmeliyet merkezleri ile ilgili temel politika ve kararların belirlenmesi amacıyla Mükemmeliyet Merkezi Komisyonu (MMK) kurulacak. Sağlık kuruluşları, mükemmeliyet merkezi olmak için doğrudan Bakanlığa başvuru yapacak. Uygun görülen başvurular, Türkiye Sağlık Hizmetleri Kalite ve Akreditasyon Enstitüsü TÜSKA'ya gönderilecek. TÜSKA'nın denetim raporunun MMK'de ele alınmasının ardından uygun görülen sağlık kurum ve kuruluşu, Bakanlık onayı ile tescil edilecek.
